Gmina Mielnik położona jest w województwie podlaskim, w powiecie siemiatyckim. Od wschodu graniczy z Białorusią, na północy z gminą Nurzec-Stacja, na zachodzie z gminą Siemiatycze, na południu z województwem lubelskim: gminą Konstantynów oraz z województwem mazowieckim: z gminą Sarnaki. Największą miejscowością znajdującą się na terenie gminy jest Mielnik. Ze względu na swoje specyficzne położenie, począwszy od wczesnego średniowiecza gmina Mielnik często zmieniała swoją przynależność państwową. Od XI do XII wieku teren wschodniego Podlasia należał do książąt ruskich. Na ten okres można datować początek istnienia osady Mielnik. W początkowym okresie władzę nad tymi terenami sprawowali książęta kijowscy, turowsko-pińscy czy wołyńsko-haliccy. W 1210 r. ziemie te na kilka lat udało się odzyskać Leszkowi Białemu. W roku 1366 Podlasie zostało przekazane w ręce Litwy. W latach 1440-1443 władzę nad tymi obszarami posiadał ks. Bolesław IV mazowiecki. W 1444 r. ponownie ziemie te odzyskał wielki książę litewski Kazimierz Jagiellończyk. W 1520 r. formalnie zostało utworzone nowe województwo, nie posiadające jeszcze nazwy, lecz w skład którego wchodziły oprócz mielnickiej następujące ziemie: drohicka, brzeska, bielska, kamieniecka i kobryńska. Wojny XVII-wieczne w dużym stopniu wpłynęły na sytuację gospodarczą i ekonomiczną Mielnika. Był to okres grabieży, zniszczeń i upadku demograficznego miasta. Duże żniwo zostało zebrane przez potop szwedzki w latach 1655-1660. Następne zniszczenia przyniosły sprzymierzone ze Szwedami wojska siedmiogrodzkie księcia Jerzego II Rakoczego, które wkroczyły na ziemie polskie w 1657 r. Po jego odejściu miejscowość została zniszczona przez wojska węgierskie i szwedzkie. Dodatkowo niekorzystny wpływ przyniosły także przemarsze zbuntowanych wojsk koronnych oraz litewskich w latach 1662-1663, które grabiły podlaskich mieszkańców. Wiele ofiar spowodowały również zarazy morowego powietrza, które nasiliły się na tych terenach w latach 1653-1661. XVIII wiek przyniósł dla Mielnika kolejne zniszczenia. Spowodowała je wojna północna, rozgrywająca się w latach 1700-1721. W 1797 r. na rynku został wybudowany nowy ratusz o dwóch izbach. Na przełomie wieków południowa oraz zachodnia część rynku została zabudowana domami urzędników, a obok ratusza został usytuowany budynek kancelarii miejskiej. Po III rozbiorze Polski, rzeka Bug została ustanowiona granicą między państwami zaborczymi. Na określenie ziem wschodnich (z Mielnikiem), które zostały przyłączone do Prus, od 1796 r. zaczęto używać nazwy „Prusy Nowowschodnie”. Niewielki epizod Mielnik odegrał w 1920 r. w czasie wojny polsko-bolszewickiej. Odcinek Bugu wiodący od Mielnika do Niemirowa został prowizorycznie obsadzony przez polskie oddziały. Ten obowiązek przydzielono oficerom 10 Pułku. Mimo prób obrony, wojska nieprzyjacielskie zdołały sforsować rzekę na odcinku Mielnik-Niemirów. Dnia 1 sierpnia brygady sowieckie rozpoczęły działania zaczepne. Utworzyły dwa przedmościa, wśród których jedno znajdowało się pod Mielnikiem. Pierwsze poważniejsze starcie zakończyło się utrzymaniem przyczółka pod Mielnikiem ze strony sowieckiej. Dnia 2 sierpnia oddziałom polskim udało się opanować Serpelice i Gnojno. Tej samej akcji nie udało się jednak powtórzyć z Mielnikiem. Dnia 2 sierpnia oddziały Armii Czerwonej przeprawiły się pod Grannem, Mielnikiem i Drohiczynem, a Polacy zrezygnowali z odzyskania przedmościa. Jeszcze przed wybuchem II wojny światowej, sytuacja ekonomiczna i gospodarcza Mielnika była tak zła, że w 1934 r. utracił on prawo miejskie. W okresie II wojny światowej w czasie okupacji sowieckiej w latach 1939-1941, w wyniku przepisów granicznych, które zakazywały zamieszkiwania terenu granicznego do 800 m, mieszkańcy Mielnika zostali zmuszeni do przeniesienia się na odległość paru kilometrów od granicy. Możliwość powrotu powstała dopiero po napaści Niemiec na Związek Radziecki w 1941 r. Wyzwolenie Mielnika nastąpiło 22 lipca 1944 r. poprzez współdziałanie oddziałów Armii Radzieckiej z oddziałami AK.GÓRA ZAMKOWA Jednym z ważniejszych miejsc w Mielniku jest Góra Zamkowa. Znajdował się tam zamek. Został wybudowany prawdopodobnie w XIV wieku i wzniesiony na miejscu grodu. Powstały wówczas dwie osady podzameckie. Koloniści uzyskali pod zabudowę obszar u podnóża wzgórza, po obu stronach traktu do Drohiczyna. Od strony wschodniej z zamkiem sąsiadował majdan, który pełnił funkcje placu targowego. W XV wieku został on częściowo zabudowany. Zamek mielnicki pełnił również rolę siedziby i stacji hospodarskiej na trakcie królewskim z Wilna przez Bielsk, Łosice do Krakowa. Zamek składał się z trzech kompleksów: zamku niskiego, wysokiego oraz podzamcza, czyli zaplecza gospodarczego. Materiał, z którego cały obiekt był wykonany to przede wszystkim drewno. Jedynymi murowanymi elementami na zamku była wieża nad bramą wjazdową oraz położony obok kościół zamkowy. W XVI wieku na zamku trwały prace remontowo-budowlane. Do 1545 r. w pałacu wmontowano kasetonowy sufit, wybudowano kaflowy, renesansowy piec z dwiema wieżyczkami, wmontowano weneckie okna. W tym czasie częściowo rozebrano także baszty i wieżę. Po roku 1551 spłonął zamek wraz ze znajdującą się obok niego kancelarią. Z pożaru ocalały jedynie elementy murowane: kościół oraz wieża wjazdowa. Po pożarze zamku, starostowie mielniccy starali się wybudować na jego miejsce rezydencję starościńską. W 1560 r. został wybudowany dwór o trzech izbach. W 1675 r., w czasie przemarszu obcych wojsk, zamek został zniszczony. W XVIII wieku podjęto się trudnego zadania jakim było przywrócenie dworowi starościńskiemu jego dawnego stanu. W 1710 r. udało się jedynie zbudować most nad dawną fosą oraz kancelarię. Budynek tak na prawdę nigdy nie uzyskał już takiej świetności jaką miał w XV i XVI wieku. O świetności Mielnika świadczyły wizyty władców polskich, którzy zatrzymywali się tutaj w czasie swoich licznych podróży. Jako jeden z pierwszych, w 1486 r. na zamku przebywał Kazimierz Jagiellończyk. Następny z rodu, wielki książę litewski Aleksander Jagiellończyk przybył do Mielnika 18 września 1501 r. Dnia 27 października 1501 r. nadał miejscowości prawo miejskie, zaprowadzając tam targ oraz trzy jarmarki. Przez Mielnik przechodziły wówczas ważne szlaki i drogi lądowe, takie jak z Wilna do Krakowa oraz do Warszawy. W Mielniku 23 października 1501 r. został podpisany również akt unii mielnickiej. Wpłynęło na niego wiele okoliczności, a przede wszystkim wojna, jaką prowadziła Litwa z Moskwą. Najważniejsze punkty głosiły połączenie Królestwa Polskiego oraz Wielkiego Księstwa Litewskiego w jedno nierozerwalne ciało. Rządzić miał nimi jeden król, obierany wspólnie. Przed oblicze Aleksandra został zaprezentowany jeszcze jeden dokument, tzw. akt senatorski. Został on przyjęty w Mielniku dnia 25 października 1501 r. Wprowadzał on udogodnienia dla magnatów sądu sejmowego, w wyniku których mogli podejmować decyzje sami, bez względu na większość. To również w Mielniku wielki książę litewski dowiedział się o wyniku elekcji, a także o wyborze go na króla Polski. Dnia 6 listopada 1501 r. wyruszył w podróż koronacyjną do Krakowa.Dokumenty podpisane w Mielniku przez Aleksandra Jagiellończyka, oprócz nadania wójtostwa oraz prawa magdeburskiego nie weszły w życie. Po śmierci Aleksandra Jagiellończyka w 1506 r., następny z rodu, jego brat Zygmunt, oczekiwał w Mielniku na polską koronę. ŻYDZI W MIELNIKU. Oprócz wyznawców katolicyzmu i prawosławia Mielnik zamieszkiwała również ludność żydowska. W miejscowości zostali oni odnotowani już w 1533 r. Występowali tam jako dzierżawcy komór celnych. Aktywność żydowska na terenie gminy była widoczna też w 1580 r. Prawdopodobnie już w latach 1503-1662 w Mielniku istniała karczma bądź gospoda. W połowie XVIII wieku, poprzez powstanie gminy żydowskiej zaznaczyła się wzmożona aktywność ludności żydowskiej na terenie Mielnika. Podlegała ona głównemu kahałowi znajdującemu się w Tykocinie. Według spisu z 1797 r. miejscowość zamieszkiwało 48 Żydów. Miasto stało się wtedy również głównym ośrodkiem produkcji wapienniczej na Podlasiu. Na początku XIX wieku została wybudowana bożnica żydowska, która około 1920 r. została przebudowana. Było to centrum religijne i mieszkanie rabina. Z tyłu znajdowało się osobne wejście dla kobiet. Synagoga osią wzdłużną skierowana została na wschód. Tam też, w jej sąsiedztwie oraz wokół rynku znajdowało się największe skupisko domów żydowskich. W okresie międzywojennym Mielnik nie posiadał już własnego rabina, który dojeżdżał tutaj aż z Siemiatycz. Świątynia żydowska czynna była do połowy 1941 r. W okresie PRL-u budynek pełnił rozmaite funkcje. Użytkowany przez Gminną Spółdzielnię „Samopomoc Chłopska” w Mielniku przeznaczony został na cele mieszkalne. Występował także jako piekarnia, sklep spożywczy, monopolowy oraz magazyn pasz. Dzisiaj znajduje się on w rękach prywatnych.